zaterdag 17 juli 2021

Wijze lessen in/uit Science Fiction

Er zijn natuurlijk enorm veel boeken gepubliceerd met fantastische geschiedenissen over groene marsmannetjes met -bijvoorbeeld- zes armen en een extra oog op een steeltje boven op het hoofd, die ongetwijfeld in de 19e eeuw zorgden voor de nodige verstrooiing. Tenslotte waren er toen ook nog volop mensen die dachten dat de "kanalen" op Mars daadwerkelijk door levende marswezens gegraven waren.

Anderzijds zijn er heel veel Science Fiction-boeken geschreven, die verzonnen planeten, omgevingen of wezens en culturen vooral gebruikten om ons, de mensheid, in een ander decor een spiegel voor te houden, om ons daarmee te laten zien dat het ook mogelijk was om op een heel andere manier met elkaar om te gaan, zoals bijvoorbeeld Jonathan Swift met zijn in 1726 (lang voordat de term "science fiction"gebruikt werd) geschreven Gulliver's Travels.

Het volgende fragment, uit het in 1996 gepubliceerde derde deel, Blue Mars, van Kim Stanley Robinson's trilogie over Mars, is beslist niet het enige beachtenswaardige uit deze trilogie, maar lijkt mij met name van toepassing te kunnen zijn op de huidige overstromingen in de Belgische provincie Luik, de Duitse bondsstaat Rheinland-Pfalz en Nederlands Limburg:

 "De overstroming markeert een breekpunt in de geschiedenis," zei hij [het personage Sax] op een ochtend tegen een grote algemene vergadering in de Bundeshaus-zaal van de Zwitserse] Nationale Raad. "Het was een natuurlijke revolutie. Het weer op aarde is veranderd, ook het land, de stromingen van de zee. De verdeling van de menselijke en dierlijke populaties. Er is geen reden om in deze situatie te proberen de wereld van vóór de overstroming te herstellen. Dat is niet mogelijk. En er zijn veel redenen om een verbeterde sociale orde in te stellen. De oude was gebrekkig. Resulterend in bloedvergieten, honger, slavernij, en oorlog. Lijden. Onnodige dood. Er zal altijd dood zijn. Maar die moet voor ieder mens zo laat mogelijk komen. Aan het einde van een goed leven. Dit is het doel van elke rationele sociale orde. Dus zien we de vloed als een kans - hier, net als op Mars - om het patroon te doorbreken." (vertaald door Dwarslezer, uit de originele Engelse tekst).

De Corona-crisis is net zo goed een grote ramp die, blijkens artikelen en analyses van bekende schrijvers en  in diverse bladen (als Vrij Nederland, de Groene Amsterdammer, de Volkskrant en de NRC), gevolgd zou moeten worden door een grootschalige herziening van de economische en sociale orde in de wereld. Helaas lijkt het erop dat veel mensen, en niet alleen in Nederland, angst hebben voor iets wat ze niet kennen, en er dus de voorkeur aan geven vast te houden aan wat ze wel kennen en terug willen naar de in grote lijnen onmenselijke kapitalistische "orde". Daardoor ziet het er nu naar uit dat aartsleugenaar Mark Rutte nog eens een aantal jaren zijn gang kan blijven gaan in de afbraak van onder andere de gezondheidszorg en de sociale voorzieningen in Nederland.

Misschien kunnen deze overstromingen (of eventueel andere grote rampen) de mensen eindelijk wakkerschudden en hen duidelijk maken dat het kapitalisme en de neoliberale uitwerking daarvan een doodlopende weg is

P.S.: Het was natuurlijk (voor veel Limburgers) wel een leuke geste -en ongetwijfeld voor andere mensen aanleiding tot kritiek op het koninklijke ramptoerisme- dat Willem A. en Máxima hun gezicht in Limburg lieten zien, maar zou het niet beter zijn geweest als hij zijn speedbootje van 2 miljoen ter beschikking had gesteld van de hulpdiensten, zodat die snel ter plaatse zouden kunnen zijn bij dringende noodgevallen?