het zogenaamde ironieteken (in welke vorm [*] dan ook) is een afgrijselijk teken, dat een groot deel van de lol van lezen en schrijven wegneemt - alsof een schrijver van horror zijn lezers meedeelt dat ze de alinea nog maar eens opnieuw moeten lezen en nu goed: het spook komt er al in voor - of, (een misschien nog beter voorbeeld) in een horror-film verschijnt een lichtgevende pijl, die naar een donker hoekje van de kamer wijst, zie je het monster zitten?
op een bepaalde manier is het ironieteken te vergelijken met uitroeptekens, die te pas en te onpas in teksten gebruikt worden: een uitroepteken hoort achter een uitroep, in direkte reden dus, in een dialoog (of monoloog) en niet aan het eind van een zin die volgens de schrijver extra benadrukt moet worden.daarvoor zijn andere methodes, zoals woordkeuze, woordvolgorde, aksenten en ekstra witruimte om het te benadrukken deel, om er een paar te noemen.
voorheen werd het gebruik van uitroeptekens dan ook stelselmatig beschouwd als een gebrek aan stijl- en schrijfvaardigheid van de auteur, een bewijs van letterkundig onvermogen.
wat blijft is dat het gebruik van het uitroepteken en (na de ongewenste en onverhoopte invoering van) het ironieteken bijna altijd duiden op een komplete ónderschatting van het begripsvermogen van de lezers en zélfoverschatting van de auteur van zijn eigen intelligentie!!! (die drie balken [in eigen oog - voor de bijbelaars] moest ik vlak hiervoor natuurlijk wel plaatsen, al was het maar ter relativering - en dan zou er nu een ironieteken moeten volgen - brrrrr.)
de vraag om en de zoektocht naar een ironie-teken dateert al zeker uit de 19e eeuw, en verschillende voorstellen hebben een kort leven mogen leiden, stierven dan weer weg door gebrek aan belangstelling, tot een volgende schrijvelaar per se korrekt begrepen/gelezen wilde worden.
in 1962 werd voor het laatst 'serieus' geprobeerd om een nieuw leesteken in te voeren de interrobang (een kombinatie van vraag- en uitroepteken, of juist van uitroep- en vraagteken - het verschil in betekenis zou daarmee dus komen te vervallen) in mijn ogen een net zo onnodige en beperkende ontwikkeling als een ironieteken.er bestaan al zoveel manieren om afwijkende bedoelingen weer te geven - wat bijvoorbeeld bedoelde ik met 'serieus' in de vorige zin? - als je het idee had, dat ik door het gebruik van de enkele aan-en afhaaltekens al refereerde aan de konklusie van die zin, zat je op het goede spoor.
in sommige gezelschappen is het gebruik van 'smileys' als tekstaksenten al volledig uit de hand gelopen, maar spaarzaam gebruik zou funktioneel kunnen zijn. ;-)
thony
[*]
over de afgelopen maart door het CPNB (kommissie propaganda nederlands(talige) boek) voorgestelde versie (van de hand van een vast uitermate serieuze firma, want voorzien van engelse naam, het fins-duits-nederlandse ontwerperskollektief 'Underware') wil ik eigenlijk niks zeggen, behalve dat nóch door het CPNB nóch door Underware verder gekeken is dan de historisch gezien tamelijk bijziende neus lang is - het raadplegen van wat boeken met symbolen en waar die voor staan of waarvoor ze ge-/misbruikt werden had deze misser kunnen voorkomen (tenzij het juist de bedoeling was om de door de nazi's gepredikte waandenkbeelden weer los te laten op de bevolking).
dat het CPNB meent als woordvoerder op te moeten treden van diegenen die menen niet zonder een ironieteken te kunnen leven, dat moeten ze zelf weten, daar heb ik niks op tegen, ging betreffende boekenweek ook niet over de "lof der zotheid", lachen is gezond.
Underware motiveert de keuze voor dit teken als volgt: 'het moet makkelijk schrijfbaar zijn en eruitzien alsof het altijd al bestaan heeft', om ons als laatste gedachte mee te geven: 'vraag je niet af waarom er zo'n teken moet komen, maar juist waarom níét'.
om dan terug te grijpen op een symbool dat ogenschijnlijk rechtstreeks aan (germaanse) runen ontleed is, is te gemakkelijk en op zijn zachtst gezegd zeer onnadenkend.
de duitse afdeling van Underware had moeten weten dat hun nieuwe ironieteken een beladen symbool was, het gebruik van de sigrune en daaraan ontleende afbeeldingen is in Duitsland bij wet verboden, misschien moet je het 'onnadenkend' in de vorige zin dan ook maar lezen als 'uiterst onzorgvuldig'.
Jantje Radiantje was onvolledig met zijn mededeling dat de sigrune pas in verdubbelde vorm door de nazi's gebruikt werd (het SS-symbool): ook de enkelvoudige S werd gebruikt, onder andere door de hitler-jugend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten