vrijdag 1 januari 2010

Dertig jaar sinds de Sovjet-invasie van Afghanistan (overgenomen van de WSWS)

Op 30 december 2009 publiceerde de World Socialist Web Site het volgende artikel van de hand van Alex Lantier:

In persberichten over het recente besluit van president Barack Obama om meer Amerikaanse troepen in te zetten in Afghanistan, is vreemd genoeg een historische mijlpaal onvermeld gebleven - de 30ste verjaardag van de invasie van de USSR in Afghanistan, die begon op 27 december 1979.

Een onderzoek naar de omstandigheden van deze gebeurtenis ondermijnt de beweringen van Obama dat het Amerikaanse beleid in Afghanistan is ingegeven door een "oorlog tegen de terreur" en onthult in plaats daarvan de imperialistische doelstellingen achter het VS-beleid.

Indertijd reageerde president Jimmy Carter op de Sovjet-interventie - die tot doel had de mujahadeen-rebellen te onderdrukken, die het door de Sovjet-Unie gesteunde régime van de Democratische Volkspartij van Afghanistan (PDPA) bestreden - waardoor een decennium van ontspanning ongedaan gemaakt zou worden en de spanning met de USSR zou escaleren. Deze kritische beslissing ontketende een conflict dat uiteindelijk de Afghaanse samenleving zou vernietigen.

Pas jaren later bleek dat de Sovjet-invasie zelf een reactie was op een doelbewuste poging van de VS om in Afghanistan een nieuw militair front tegen de Sovjet-Unie te openen. Nog vóór de Sovjet-invasie ondersteunde Washington in het geheim de mujahadeen, met het doel een Sovjet-interventie uit te lokken en de USSR in een bloedig moeras te laten lopen. Het uiteindelijke doel van de Amerikaanse buitenlandse politiek was de USSR te vernietigen en een uitbreiding van de Verenigdestaatse macht te bevorderen in het strategisch gelegen en olierijke Centraal-Azië.

In zijn mémoires uit 1996,
From the Shadows, herinnert Robert Gates, de huidige VS-minister van Defensie, zich de beraadslagingen van de VS in de winter en het voorjaar van 1979. Hij beschrijft een vergadering van 30 maart 1979: "Staatssecretaris van Politieke Zaken David Newsom verklaarde dat het Amerikaanse beleid erin bestond om de Pakistani, Saoedi's en anderen duidelijk te maken dat we vastbesloten waren om de uitbreiding van de Sovjet-invloed in de Derde Wereld tot staan te brengen... Walt Slocombe, vertegenwoordiger van Defensie, vroeg wat voor zin het had om de Afghaanse opstand in stand te houden, en 'daarbij de Sovjets in een Vietnam-achtig moeras te zuigen?' "

Op 3 juli 1979 machtigde president Carter de CIA om propaganda voor de Afghaanse rebellen te financieren en uit te voeren. Naar verluidt verstuurde de CIA die zomer haar eerste zendingen naar de mujahadeen.

De stalinisten in het Kremlin, die zich lieten leiden door zuiver militaire en nationalistische berekeningen, liepen regelrecht in de door Washington opgezette val. De Sovjet-leiders dachten dat de Afghaanse president Hafizullah Amin, van de Khalq-factie van de PDPA, bezig was een aparte deal te sluiten met Washington om de Amerikaanse hulp aan de mujahadeen te beëindigen. Moskou vreesde dat een pro-Amerikaans régime in Kabul de VS toe zou staan Pershing-raketten te installeren in Afghanistan, waar zij op de Sovjet-Unie gericht zouden worden.

Ook werd gevreesd dat de VS Afghaanse Oezbeken en Tadzjieken zou gebruiken voor nationaal-separatistische propaganda gericht op het Centraal-Aziatische deel van de Sovjet-Unie. Carter's adviseur voor Nationale Veiligheid Zbigniew Brzezinski (nu een van de belangrijkste mentors van Barack Obama) pleitte in het openbaar voor een etnische opdeling van de USSR.

Terwijl de Sovjet-troepen Afghanistan binnenvielen, vermoordden KGB-commando's Amin. In zijn plaats installeerde Moskou Babrak Karmal, leider van de conservatieve Parcham-vleugel van de PDPA, als president. Dit was een signaal naar de heersende klassen dat de PDPA zou afzien van de gedeeltelijke herverdeling van land en andere hervormingsmaatregelen. De strategie van het Kremlin was een deal tot stand te brengen met Afghaanse stam-élites, onderwijl het verzet tegen het PDPA-régime brekend met grootschalige bombardementen.

Het beleid van Washington ten aanzien van de Sovjet-Afghaanse oorlog werd gekenmerkt door een ongeëvenaard cynisme. Washington ontketende een golf van schijnheilige protesten tegen een invasie die het zelf had helpen bevorderen, met onder andere de organisatie van een boycot van de Olympische Spelen in Moskou van 1980. Terwijl voor miljarden dollars wapens gestuurd werden naar de mujahadeen, werd publiekelijk ontkend dat er steun geboden werd aan de rebellen.

Hoewel Washington verkondigde dat haar Afghaanse bondgenoten 'vrijheidsstrijders' waren, waren de mujahadeen en hun internationale geldschieters sociaal gezien reactionairen. Met de hulp van rechtse islamitische régimes als die van Saoedi-Arabië en Pakistan, promoveerden de VS islamitische fundamentalistische krijgsheren in het verzet. Washington kneep een oogje dicht als ze rivaliserende mujahadeen-facties uitroeiden, waarvoor ze in hun geld voorzagen door zelf op grote schaal opium te verkopen.

Toen de mujahadeen niet in staat bleken aanvallen te organiseren op Kabul en strategische spoorwegen, bewapende en trainde de CIA internationale moslim-rekruten in het uitvoeren van terreur- en zelfmoordaanslagen. De jonge Saoedische miljardair Osama bin Laden leidde deze wereldwijde wervingsnetwerken, die later de kern van Al Qaeda vormden.

Deze netwerken brachten rekruten uit de Moslim Broederschap samen, beïnvloed door de extremist Saudi Islam, en alle krachten in de islamitische wereld die in het verleden gemobiliseerd waren tegen de machtige socialistische tradities van de arbeiders en intellectuelen in het Midden-Oosten en ook in Afghanistan.

De stijgende verliezen en de ontevredenheid onder het volk in de USSR brachten Moskou ertoe zijn troepen in 1989 terug te trekken. Dit werd gevolgd door de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991 en in 1992 door de ineenstorting van het PDPA-régime, toen hoge ambtenaren van de PDPA overgingen in dienst van concurrerende mujahadeen-krijgsheren. Afghanistan was daarmee in een burgeroorlog gestort.

De architecten van het Amerikaanse beleid in Afghanistan toonden hun harteloze onverschilligheid voor de gevolgen van hun beleid. Toen hem in 1998 gevraagd werd of hij berouw voelde over de Afghaanse tragedie, zei Brzezinski onomwonden: "Wat is belangrijker voor de wereldgeschiedenis? De Taliban of de ineenstorting van het Sovjet-rijk? Een paar opstandige moslims of de bevrijding van Midden-Europa en het einde van de koude oorlog?"

De wereld wordt nog steeds geconfronteerd met de gevolgen van deze uitbarsting van Amerikaanse imperialistische invloed in Centraal-Azië. Een grote machtsstrijd - ontketend door de Afghaanse burgeroorlog - voor een overheersende invloed op Afghanistan, strategisch gelegen in het centrum van de Euraziatische landmassa, zag aanvankelijk, in het midden van de jaren 1990, een poging van de VS, Pakistan en Saoedi-Arabië om Afghanistan te verenigen onder de fundamentalistische Taliban-militie. Zij culmineerde in 2001 in de Amerikaanse invasie en bezetting van Afghanistan - uitgevoerd onder de frauduleuze leuze van een "oorlog tegen de terreur" - tegen dezelfde krachten die Washington in de jaren 1980 en 1990 had ondersteund.

Terwijl Washington zijn positie in Afghanistan poogt te gebruiken om zijn hegemonie te handhaven in een instabiel Aziatische continent, wordt het geconfronteerd met de giftige politieke resultaten van haar beleid in 1979: Afghaanse drugs-krijgsheren, internationale terroristische netwerken, door de ineenstorting van de Sovjet-Unie sociaal geïmplodeerde voormalige Sovjet-republieken, en de algemene armoede van de regio.

De rampen van het heden vloeien voort uit misdaden in het verleden. De geschiedenis van de eerste grootschalige inmenging van het Verenigdestaatse imperialisme in Centraal-Azië moet begrepen worden om de gevolgen te kunnen beoordelen die de huidige VS-escalatie zal hebben voor de regio en de wereld.

Alex Lantier



Vertaald uit het Engels door Dwarslezer

Geen opmerkingen: