vrijdag 6 januari 2006

Nieuwe Franco in Spanje?

Eerder vandaag heeft tijdens een belangrijke bijeenkomst de opperbevelhebber van de Spaanse landmacht, luitenant-kolonel José Mena, in niet mis te verstane bewoordingen te kennen gegeven dat het leger de grondwettelijke plicht heeft om in te grijpen wanneer het nieuwe Estatut de Catalunya in strijd met de grondwet zou worden ingevoerd. Hierbij maakte Mena nog apart melding van het feit dat de grotere betekenis van het Catalaans daarin hem erg dwars zit. Terwijl de meeste politieke partijen de opmerkingen krachtig aanvielen, kwam de fascistoïde Partido Popular niet verder dan aangeven dat dit soort opmerkingen in de huidige politieke context onvermijdelijk is. (nieuwsuitzending om 23:00 van Radio Nacional de España).

Voorlopig lijkt het erop dat deze enge legerpeer, die in de loop van dit jaar gepensioneerd zou worden, afgezet zal worden, maar het is te hopen dat ook verder onderzocht wordt wie zijn medestanders zijn.

Toen in de jaren 1930 duidelijk was geworden dat Franco het niet eens was met de politieke situatie in Spanje, werd hij (nog steeds in functie van generaal) 'verbannen' naar de Canarische Eilanden, maar hij bleef contact houden met talloze medestanders in Spanje, zoals de naar Mallorca 'verbannen' Goded, generaal Mola en talloze anderen die in Spanje alle gelegenheid hadden om een staatsgreep voor te bereiden. Op deze manier was deze niet te vermijden en in 1936 vond hij dan ook plaats, met als gevolg de bloedige en wrede Burgeroorlog (1936-1939), waarvan de gevolgen nog tot 1976 aan den lijve ondervonden werden. Helaas zijn er in Spanje nog steeds talloze mensen die Franco's fascistische ideeën aanhangen, zoals zijn politieke erfgenamen (de Partido Popular), de kerkelijke hiërarchie (met het landelijke radiostation COPE van de Spaanse bisschoppenconferentie) die zoals altijd aan de verkeerde kant staat, en natuurlijk de grote slecht opgeleide massa's, die hun vrije tijd volledig besteden aan brood en spelen (foebbal, stierenvechten, soaps). Een 'fraai' voorbeeld van de houding van de RK kerk is het gelukstelegram van paus Pius XII, dat deze aan Franco zond na de fascistische overwinning: "Met ons hart naar de Heer gewend, danken wij oprecht, samen met Uwe Excellentie, voor gewenste overwinning katholiek Spanje".

En ook bij Franco kwamen we het Statuut van Catalonië al tegen, evenals het gebruik van het Catalaans (en het Baskisch). Op 5 april 1938 (een jaar voor het einde van de Burgeroorlog) ontbond Franco (formeel: de door hem op 30 januari 1938 ingestelde regering van Spanje) bij wet het genoemde Statuut, terwijl op 21 mei 1938 het Castilliaans (gemeenlijk aangeduid als "Spaans") de enige officiële taal van Spanje werd, waarbij tevens het openbare gebruik van het Catalaans en het Baskisch verboden werd.

Wie niet zoals minus-ter Zalm vindt dat het verleden geen betekenis heeft, kan uitvoerige informatie vinden over de Spaanse Burgeroorlog in het al in 1961 uitgegeven boek The Spanish Civil War van Hugh Thomas, in 1976 in het Spaans uitgegeven (met aanvullingen) als La guerra civil española, lange tijd het standaardwerk.
In 1982 werd door Antony Beevor een ander standaardwerk gepubliceerd onder dezelfde titel, waarvan in 2005 een Spaanstalige versie verscheen (La guerra civil española), waarvoor gebruik gemaakt werd van gegevens die bekend waren geworden door vrijgegeven archieven in Moskou.

Geen opmerkingen: