Het volgende artikel van 4 mei 2022 heb ik overgenomen uit «Barcelona Schrijfsels» (*)
Wat als de overheid van een democratisch land de wet overtreedt of stilzwijgend medeplichtig is? Spanje worstelt er al mee sinds de dood van dictator Franco. Het nieuwe topje van de ijsberg kreeg de naam Catalangate en kwam aan het licht via het Amerikaanse blad The New Yorker. Het publiceerde twee weken geleden de reportage “How democracies spy on their citizens”. Daarvoor baseerde het zich op de bevindingen van Citizen Lab, een onderzoeksteam van de universiteit van Toronto, dat gespecialiseerd is in research naar hoogtechnologisch misbruik van mensenrechten.
De onderzoekers stelden vast dat minstens 65 Catalaanse Europarlementariërs, leden van het Spaanse Congres en het Catalaanse Parlement, Catalaanse regeringsleiders, advocaten, journalisten en activisten die zich willen afscheuren van Spanje, bespioneerd werden nadat hun smartphone werd geïnfecteerd met het spionageprogramma Pegasus. Volgens de Israëlische fabrikant NSO wordt het systeem alleen verkocht aan staten die strijden tegen georganiseerde misdaad en terrorisme.
Niemand van de slachtoffers had op het ogenblik dat de hacking begon een misdaad begaan en er waren ook geen vooruitzichten dat dat zou gebeuren. De meeste cyberbesmettingen vonden plaats in de aanloop van het Catalaanse referendum in 2017 tot en met 2020, toen de socialistische premier Sánchez al regeringsleider was. Hij heeft zich nochtans altijd voorstander getoond om weer een dialoog op gang te brengen met de Catalaanse regering na de escalatie van het conflict onder zijn conservatieve voorganger Mariano Rajoy.
De Spaanse regering beweerde na de onthullingen van The New Yorker dat het zich niet bewust was van enige vorm van cyberspionage. Door net zoals de rechtse oppositie en de koning het mantra aan te heffen dat Spanje een geconsolideerde democratie is, wekte de regering in feite nog meer de indruk dat ze op de hoogte was van het bespieden van de Catalaanse nationalisten.
Dat werd nog versterkt toen afgelopen woensdag de in het nauw gedreven minister van defensie Margarita Robles bijna stamelend het volgende zei in het parlement: “Wat moet een staat doen ? Wat moet een regering doen wanneer iemand de grondwet schendt, wanneer iemand de onafhankelijkheid afkondigt, wanneer iemand wegen blokkeert en de openbare orde verstoort ?”
Arnaldo Otegi, van de Baskische nationalistische partij EH Bildu, in de podcast van de Spaanse ex- politicus en -vicepremier Pablo Iglesias: “Enkele oligarchische, financiële, militaire en politie sectoren zijn na 40 jaar dictatuur ongestraft uit de dictatuur gekomen en blijven in de marge actief van de Spaanse deep state met voldoende autonomie om hun praktijken zonder enige controle uit te voeren”. De cloacas [toevoeging door Dwarslezer: del estado - zoals Público, de krant die hierover al sinds jaren publiceert ze noemt] (riolen van de staat), zoals de deep state in Spanje ook wordt genoemd, treden in actie wanneer de eenheid van Spanje of verworvenheden van de elite worden bedreigd.
Was de Spaanse regering op de hoogte van de cyberaanvallen en/of werd het gegijzeld door de deep state? Citizen Lab ontdekte veel indirect bewijs. De Spaanse krant El País legde twee jaar geleden bronnen bloot van de Spaanse geheime dienst CNI die aantoonden dat zij beschikte over Pegasus-spyware. Een medewerker van NSO bevestigde ook dat Spanje was binnengehaald als klant.
Een verontrustend maar voorspelbaar aspect van de Catalangate zaak was het aanvankelijk stilzwijgen in de hoek van de conservatiefgezinde media. Toen ze het nieuws niet langer konden verbergen, stelden ze het voor als een gerechtvaardigde actie tegen een beweging die een bedreiging vormt voor Spanje. Het Catalaans conflict heeft het Spaans nationalisme op scherp gezet. Het doordringt de structuren en duistere achterkamers van de staat.
Ondertussen duiken er dagelijks nieuwe intriges op in de Catalangate soap. Ook de telefoons van premier Sánchez, minister van Defensie Margarita Robles en minister van Buitenlandse Zaken Arancha González Laya bleken besmet. De officiële mededeling vanuit de regering is dat de hacking afkomstig is van buitenaf. Dat valt heel relatief te interpreteren. Zowel aan de kant van de nationalisten en de linkse coalitiepartner Unidas Podemos van de socialistische regering Sánchez, als de rechtse oppositie stuitte dit op ongeloof en scepsis. De conservatieve krant El Mundo stak vandaag de kroon af met de kop “Sánchez ondermijnt de rechtsstaat door bekend te maken dat hij werd bespioneerd”.
John Scott-Railton, een van de auteurs van het Citizen Lab rapport, vroeg zich op Twitter af waarom het nieuws plots werd bekendgemaakt, welke technische analyse daartoe had geleid, wanneer de infecties werden ontdekt, wat tot de ontdekking had geleid, wie er nog zal worden gecontroleerd en of er nog slachtoffers zijn. Volgens Railton benadrukt de regering dat de spionage van externe afkomst is omdat er geen enkele toestemming is voor gegeven door een Spaanse rechter.
In feite zijn de Catalaanse nationalisten niet verbaasd dat ze bespioneerd werden. Het ligt helemaal in de lijn van de vuile oorlog die tegen hen wordt gevoerd zoals de illegale doodseskaders GAL in de jaren tachtig. Die werden door het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken opgericht om de Baskische terreurgroep ETA te bestrijden. Dit werd jaren later in de rechtbank bewezen met veroordelingen die werden omgezet in gratie voor de beschuldigden.
De nationalisten en Unidas Podemos willen dat er koppen rollen en eisen een parlementaire onderzoekscommissie. De socialistische PSOE, de Partido Popular, Ciudadanos en Vox stelden hun veto.
De geheime dienst CNI heeft in feite twee opties. Toegeven dat de deep state bestaat of erkennen dat het zijn werk niet goed heeft gedaan om de persoonlijke gegevens van de ministers te beschermen. Niemand gelooft dat het zover zal komen.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
(*) Ik ben er niet in geslaagd te achterhalen hoe het zit met de rechten voor dit artikel (dus of het overgenomen mag worden). Mocht dit niet toegestaan zijn, laat het me dan ajb weten!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten