woensdag 6 juni 2007

Neoliberale taalverzieking...

Gisteravond sprak ik een vriend, die op de afdeling H.R. (dat is nieuw-Nederlands voor Personeelszaken) van een klein bedrijfje werkt. Hij klaagde over het hoge ziekteverzuim van bijna 10%. Hij had daar al wel eens vaker over geklaagd en ook deze keer kreeg hij weer mijn vaste antwoord. Het werk bij het betreffende bedrijf is dusdanig zwaar en er wordt, afhankelijk van het seizoen, zó veel van de arbeiders verwacht, dat ik het verwonderlijk vind dat er niet veel meer zieken zijn.

Waar ik me in dit verband eigenlijk véél meer aan ergerde (en mijn vriend kan daar ook niet echt iets aan doen - hij is tenslotte ook een kind van zijn tijd, die zich makkelijker dan ik neerlegt bij dingen die 'nou eenmaal' zo zijn of zo gezegd worden), is aan dat vermaledijde woord "ziekteverzuim", waarvoor eigenlijk "afwezigheid door ziekte" gebruikt zou moeten worden.
Deze term (ziekteverzuim) is ongetwijfeld bedacht door een gehaaide bedrijfsleider (of een VVD-politicus, dat kan ook nog), die daarmee beoogde te benadrukken dat ziekte verwijtbaar is. Het woord "verzuim" heeft immers een behoorlijk negatieve klank, en die komt ook duidelijk naar voren in de eerste definitie die de Dikke Van Dale geeft: "het verzuimen, het nalaten of de omstandigheid dat men nalaat iets te doen of ergens te komen waartoe men gehouden was, syn. nalatigheid." Verzuim = dus nalatigheid, omdat men iets niet doet dat men wel had moeten doen.

Op dezelfde wijze worden werknemers ook taalkundig ontmenselijkt door de nieuw-Nederlandse term H.R. (in 'Afdeling H.R.', of zelfs 'H.R.Dept.'), waar bedoeld wordt 'Afdeling Personeelszaken'. Het zal niemand ontgaan dat 'personeel' is afgeleid van 'persoon' en dus betrekking heeft op zaken die betrekking hebben op de personen die ergens werken.

Karl Marx had (zie 3. Abschnitt van Das Kapital, erster Band) in zijn analyse van de kapitalistische maatschappij de factor 'arbeid' al gekarakteriseerd als een van de productiemiddelen, en door het gebruik van de term H.R. wordt dit dus nu feitelijk geformaliseerd. Het gaat niet meer om personeel, dus om personen (mensen), maar om "menselijke hulpbronnen, hulpmiddelen" (zie Van Dale Engels-Nederlands voor de vertaling van "resource").
In deze moderne neoliberale tijd zijn dus de werknemers -die eigenlijk werkgevers zijn, want zij geven (al dan niet noodgedwongen) de producten van hun arbeid aan de bazen, die dus in feite de werknemers (of werkstelers?) zijn- verworden van personen tot productiemiddelen. Dat verklaart misschien ook waarom de grootgraaiers zonder wroeging arbeiders ontslaan - er zo voor zorgend dat ze een nóg grotere bonus in hun toch al van geld uit elkaar barstende zakken kunnen steken.

Geen opmerkingen: